در این مقاله به بررسی موضوع سند راهبردی پرداخته ایم. در ابتدا ضمن ارائه مقدمه ای بر سند راهبردی و استراتژیک، تعریفی از آن نیز مطرح نموده ایم. در ادامه عناصر اصلی و مزایای سند راهبردی را مورد بررسی قرار داده ایم. سپس فرآیند برنامه ریزی راهبردی و نحوه تدوین یک سند راهبردی را تشریخ نموده ایم. در نهایت دلایل اهمیت سند راهبردی در کسب و کار را توضیح داده ایم. می توان گفت با مطالعه این مقاله به فهم مناسبی در زمینه موضوع سند راهبردی دست خواهید یافت. در آخر می توانید دیدگاه ها و نظرات خود را با دیگران به اشتراک بگذارید.
مقدمه ای بر سند راهبردی
برنامه های استراتژی و راهبردی اسناد تجاری مفیدی هستند که به شرکت ها کمک می کنند تا اهداف مشخصی را تعیین نمایند، گام های عملیاتی را پیاده سازی کنند و پیشرفت را ترسیم نمایند. این برنامه ها می توانند به‌ویژه برای سازمان هایی که در فرآیند ایجاد، اهداف شرکت خود را تعریف می‌کنند، مفید باشند. اگر برای اولین بار است که یک سند راهبردی می‌نویسید، بررسی اینکه این اسناد چه هستند و چگونه نوشته می‌شوند، ممکن است به شما در انجام مؤثر آن کمک کند. در واقع یک سند راهبردی برای هر کسب و کاری ضروری است. این سند به شما و تیمتان می‌گوید که به عنوان یک شرکت به کجا می روید و چگونه به آنجا برسید. اما بسیاری از کسب و کارها یک فرآیند برنامه ریزی راهبردی زمان‌بر و پرهزینه را طی می کنند، تنها برای اینکه متوجه شوند طرحی دارند که نادیده گرفته می شود یا فقط سالی یک بار به آن نگاهی می اندازند.
سند راهبردی چیست؟
سند راهبردی یک سند مکتوب است که جهت و اهداف یک سازمان را بیان می کند. این طرح بسته به اندازه و پیچیدگی شرکت مورد نظر می تواند از نظر اندازه و محتوا متفاوت باشد. هدف از داشتن یک سند استراتژیک، ارزیابی نقاط قوت، ضعف ها و دستاورد های فعلی یک کسب و کار و کمک به تعیین چگونگی رشد و بهبود آن است.
بیشتر بخوانید: برنامه ریزی استراتژیک چیست؟
عناصر اصلی یک سند راهبردی چه می باشد؟
در این بخش به معرفی عناصر اصلی و کلیدی یک سند راهبردی پرداخته ایم:
- توصیف شرکت
این بخش تاریخچه و دلیل وجودی کسب و کار را شرح می دهد. همچنین می تواند شامل محصولات و خدمات ارائه شده یا دستاورد های تجاری مرتبط باشد.
- بیانی ه‌های ماموریت، چشم انداز و ارزش
در بیانیه های ماموریت، چشم‌انداز و ارزش خود، شرح دهید که شرکت در حال حاضر چه کاری انجام می دهد و در آینده به چه چیزی ممکن است دست یابد. ارزش ها به خواننده حس اولویت های کلیدی در سازمان را می‌دهد.
- تحلیل استراتژیک
این بخش یک نمای کلی از نقاط قوت، ضعف‌ها، فرصت ها و تهدید های کسب و کار (تحلیل SWOT) را از دیدگاه های داخلی و خارجی ارائه می دهد. شناسایی زمینه هایی که شرکت ممکن است از رشد بهره مند شود و شرح برنامه های عملی برای هر حوزه می تواند مفید باشد.
- سند اقدام
سند اقدام اهداف و پروژه ها را ارائه می‌دهد. این به خوانندگان نشان می دهد که شرکت چگونه قصد دارد بهبود یابد و اهداف قابل اندازه گیری را نشان می دهد.
- برنامه های بودجه و عملیاتی
سند بودجه منابع و بودجه لازم برای دستیابی به اهداف راهبردی را شرح می دهد. این بخش همچنین می‌تواند KPIها و پیش بینی های رشد را که شرکت امیدوار است شاهد آن باشد، فهرست کند.
بیشتر بخوانید: مدل های برنامه ریزی استراتژیک چیست؟
مزایای تدوین سند راهبردی برای کسب و کارها
تدوین سند راهبردی برای کسب و کارها مزایای متعددی به همراه دارد که به طور خلاصه می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ایجاد وضوح و تمرکز
سند راهبردی به کسب و کار کمک می‌کند تا اهداف بلندمدت خود را به طور واضح تعریف نماید و تمام تلاش‌ها و منابع را در جهت دستیابی به این اهداف متمرکز نماید. این امر از پراکندگی و اتلاف منابع جلوگیری می‌کند.
- بهبود تصمیم‌گیری
با داشتن یک سند راهبردی مدون، مدیران و کارکنان می توانند تصمیمات آگاهانه تری در راستای اهداف سازمان اتخاذ کنند. این سند به عنوان یک چارچوب مرجع عمل کرده و از تصمیمات لحظه‌ای و بدون پشتوانه جلوگیری می‌کند.
- افزایش هماهنگی و همکاری
سند راهبردی با مشخص کردن نقش‌ها و مسئولیت‌های هر بخش و فرد، به ایجاد هماهنگی و همکاری بیشتر بین تیم های مختلف سازمان کمک می‌کند. همه افراد درک مشترکی از اهداف و مسیر حرکت سازمان خواهند داشت.
- بهبود عملکرد و کارایی
با تمرکز بر اهداف مشخص و تخصیص بهینه منابع، تدوین سند راهبردی می تواند منجر به بهبود عملکرد کلی سازمان و افزایش کارایی فرآیند ها شود.
- مزیت رقابتی
یک سند راهبردی قوی به کسب و کار کمک می کند تا نقاط قوت و ضعف خود را شناسایی کرده و از فرصت‌ها به بهترین نحو استفاده نماید. این امر می‌تواند منجر به ایجاد مزیت رقابتی پایدار در بازار شود.
- جذب و حفظ استعدادها
کارکنان تمایل دارند در سازمانی فعالیت کنند که دارای چشم‌انداز روشن و اهداف مشخصی باشد. سند راهبردی با ترسیم این چشم انداز، می تواند به جذب و حفظ نیروهای متخصص و با انگیزه کمک کند.
- جذب سرمایه‌گذاران و تسهیل تامین مالی
وجود یک سند راهبردی جامع و قابل اعتماد، اطمینان سرمایه گذاران را جلب کرده و فرآیند تامین مالی را تسهیل می کند. سرمایه گذاران تمایل دارند در کسب و کارهایی سرمایه گذاری کنند که مسیر روشنی برای رشد و سودآوری دارند.
بیشتر بخوانید: برنامه ریزی استراتژیک چابک چیست؟
چگونه یک سند راهبردی بنویسیم؟
ایجاد یک سند راهبردی شامل استفاده از یک طرح بندی، قالب و عناصر مناسب برای تعیین استراتژی شرکت است. در اینجا مواردی وجود دارد که می توانید در آن بگنجانید:
۱. ماموریت شرکت را در نظر بگیرید
ماموریت یک کسب و کار شرح می دهد که شرکت چه کاری انجام می دهد. رهبران شرکت اغلب هنگام ایجاد یک شرکت، ماموریت آن را تعیین کرده و برای مراجعات بعدی آن را می نویسند. هنگام ایجاد یک سند راهبردی در ابتدای یک سرمایه گذاری تجاری، بنیانگذاران ممکن است از خود بپرسند که وظیفه اصلی کسب و کار چیست و چگونه ممکن است بر افراد یا نهاد هایی که به آنها خدمت می کند، تأثیر بگذارد. مثال ماموریت: ایجاد و فروش کاپ کیک‌های با کیفیت.
۲. ایجاد یک چشم انداز جمعی
چشم انداز شرکت به اهداف آتی آنچه شرکت ممکن است به آن تبدیل شود، اشاره دارد. ایجاد یک چشم انداز جمعی برای شرکت می تواند به اطمینان از درک یکسان مسیر شرکت توسط همه کمک کند. هر چیز دیگری که در سند راهبردی شما می‌آید، در نهایت ممکن است به تحقق این چشم انداز کمک کند. این امر بیانیه چشم انداز را به‌ویژه مهم می نماید زیرا می تواند یک هدف منطقی برای تمرکز به شما ارائه دهد. مثال چشم‌انداز: تبدیل شدن به برجسته ترین و موفق ترین فروشگاه کاپ کیک در کشور.
۳. بیان ارزش های کلیدی
ارزش های شرکت نشان می دهند که اعضای تیم و کل شرکت برای کار در جهت چشم انداز جمعی چگونه ممکن است رفتار نمایند. برای بیان ارزش ها، در نظر بگیرید که کسب و کار چه می‌کند، به چه کسانی خدمت می‌نماید و انگیزه های بنیانگذاران برای شروع کسب و کار چه بوده است. ارزش ها ممکن است گسترده باشند و هر کدام با یک یا دو کلمه نشان داده شوند. مثال های ارزش:
- کیفیت
- خدمت
- فضا
- جامعه
- کار تیمی
بیشتر بخوانید: دلایل اهمیت برنامه ریزی استراتژیک چیست؟
۴. توسعه حوزه های تمرکز
حوزه های تمرکز عناصر با اولویت بالایی هستند که شرکت قصد دارد تلاش های خود را برای کار در جهت چشم انداز خود بر روی آنها متمرکز کند. برای هر ارزش در سند استراتژیک، یک حوزه تمرکز متناسب با آن ارزش بیان کنید. این حوزه‌های تمرکز ممکن است از بیانیه چشم انداز خاص‌تر باشند و شامل یک معیار قابل اندازه گیری برای دستیابی باشند. ممکن است ایده آل باشد که بین سه تا پنج حوزه تمرکز مختلف برای هر ارزش ایجاد شود تا تمرکز شرکت حفظ شود. در اینجا چند نمونه از حوزه‌های تمرکز برای یک فروشگاه کاپ کیک آورده شده است: مثال‌ها:
- بهترین کاپ کیک‌های شهر
- مواد اولیه مرغوب
- دسرهای سالم
۵. ایجاد اهداف مشخص
در این مرحله از فرآیند برنامه ریزی، ممکن است آماده ایجاد اهداف مشخصی باشید که نشان دهنده خواسته های شرکت برای دستیابی است. این اهداف احتمالاً به هدایت بقیه سند راهبردی شما کمک می کنند و شرکت را در مسیر رسیدن به انتظارات و فراتر از آن نگه می دارند. برای تعریف هدف خود، استفاده از سه تا شش هدف را در نظر بگیرید. هر یک ممکن است با یک یا چند حوزه تمرکز همسو باشد. همچنین می تواند مفید باشد که مهلت های مشخص و شاخص های موفقیت برای اندازه گیری را نیز شامل شود. مثال هدف: گسترش بخش منو برای گزینه‌های دسر سالم تا ۳۱ شهریور 1406.
۶. شرح پروژه ها
فهرست کردن پروژه های خاصی که شرکت می تواند برای دستیابی به اهداف خود تکمیل کند، می‌تواند به یک سند راهبردی عمل اضافه نماید. برنامه های راهبردی مؤثر ممکن است هر هدف را با یک پروژه عملیاتی جفت کنند. این پروژه ممکن است به وضوح شرح دهد که چگونه قصد دارید به هدف مربوطه دست یابید. مثال پروژه: ایجاد قرارداد با کشاورزان محلی برای مواد غذایی و مواد اولیه ارگانیک تا ۳۰ مهر 1406.
۷. تعریف شاخص های کلیدی عملکرد
شاخص های کلیدی عملکرد، مقادیر قابل اندازه گیری هستند که نشان می دهند یک کسب و کار تا چه حد به طور مؤثر به اهداف خود دست می یابد. این بدان معناست که KPI ها می توانند به ارزیابی موفقیت هر هدف و پروژه در سند شما کمک کنند. بهترین KPI ها ممکن است قابل اندازه گیری و خاص هدفی باشند که ارزیابی می کنند. KPI ها همچنین مهم هستند زیرا به عنوان ابزار ارتباطی در تجارت عمل می کنند. علاوه بر کمک به افراد درون یک شرکت برای ارزیابی پیشرفت خود، می توانند سایر رهبران کسب و کاری را از پیشرفت شرکت در جهت دستیابی به یک هدف تجاری کلیدی مطلع کنند. مثال‌های KPI:
- درصد رشد در فروش
- درصد رشد در بازار های جدید
- تعداد مشارکت های جدید
- تعداد اقلام منوی سالم
بیشتر بخوانید: برنامه ریزی استراتژیک کسب و کار چیست؟
نکاتی برای نوشتن یک سند راهبردی
در اینجا چند نکته اضافی وجود دارد که ممکن است در فرآیند تدوین سند راهبردی شما کمک کند:
- چیزی روی کاغذ بیاورید
در ابتدا، تا آنجا که می‌توانید روی کاغذ بنویسید تا اساس سند خود را شکل دهید. این پیش نویس اولیه شماست، بنابراین احتمالاً بعداً فرصت خواهید داشت تا افکار خود را روشن کنید. این بدان معناست که در ابتدا می توانید بر ثبت ایده های اساسی تمرکز کنید و قالب‌بندی را برای مراحل بعدی فرآیند بگذارید.
- با تعداد کمی از افراد بنویسید
هنگام ایجاد یک سند استراتژیک، نوشتن با تعداد کمی از افراد ممکن است مفید باشد. در حالی که داشتن یک گروه بزرگ ممکن است دستیابی به اجماع را دشوار کند، کار با چند همکار ممکن است به شما در فکر کردن به ایده های جدید یا درک کسب و کار به روشی جدید یاری رساند. اگر طرح کلی یا پیش نویس را خودتان ایجاد می کنید، در نظر بگیرید که افراد دیگری را در طول فرآیند نوشتن در کنار خود داشته باشید تا بینش ارزشمندی ارائه دهند.
بیشتر بخوانید: فریم ورک های برنامه ریزی استراتژیک چیست؟
دلایل اهمیت تدوین سند راهبردی برای کسب و کارها
تدوین سند راهبردی برای کسب و کارها از اهمیت بسزایی برخوردار است و دلایل متعددی برای این اهمیت وجود دارد:
- تعیین مسیر و هدف
سند راهبردی به عنوان یک نقشه راه عمل می کند و مسیر حرکت سازمان را به سوی اهداف بلندمدت مشخص می نماید. بدون این سند، سازمان ممکن است دچار سردرگمی و عدم تمرکز شود.
- تصمیم گیری آگاهانه
وجود یک سند راهبردی مدون، مبنایی محکم برای تصمیم‌گیری های مدیریتی فراهم می کند. تصمیمات بر اساس اهداف و استراتژی های سازمان اتخاذ می شوند و از تصمیمات لحظه ای و بدون فکر جلوگیری می شود.
- تخصیص بهینه منابع
سند راهبردی به سازمان کمک می کند تا منابع مالی، انسانی و زمانی خود را به طور موثر و در راستای اولویت های استراتژیک تخصیص دهد. این امر از هدر رفتن منابع جلوگیری می کند.
- ایجاد هماهنگی و یکپارچگی
با مشخص شدن اهداف و استراتژی ها در سند راهبردی، تمام بخش های سازمان در یک جهت حرکت می کنند و هماهنگی و همکاری بین آنها افزایش می یابد.
- بهبود عملکرد و افزایش کارایی
تمرکز بر اهداف مشخص و تلاش هماهنگ تمام بخش ها، منجر به بهبود عملکرد کلی سازمان و افزایش کارایی فرآیند ها می شود.
- ایجاد مزیت رقابتی
سند راهبردی به سازمان کمک می کند تا نقاط قوت و ضعف خود را شناسایی کرده و با بهره گیری از فرصت ها و مقابله با تهدیدات، یک مزیت رقابتی پایدار در بازار ایجاد نماید.
- ارتباط موثر با ذینفعان
سند راهبردی به سازمان کمک می کند تا چشم انداز، اهداف و استراتژی های خود را به طور شفاف با ذینفعان مختلف از جمله کارکنان، مشتریان، سرمایه گذاران و شرکا در میان بگذارد و اعتماد آنها را جلب نماید.
- انعطاف پذیری در برابر تغییرات
فرآیند تدوین سند راهبردی شامل تحلیل محیط داخلی و خارجی سازمان است. این امر به سازمان کمک می کند تا تغییرات محیطی را پیش بینی کرده و استراتژی های خود را بر اساس آن تطبیق دهد.
- سنجش و ارزیابی عملکرد
سند راهبردی اهداف قابل اندازه گیری را تعیین می کند که به سازمان امکان می دهد عملکرد خود را به طور منظم ارزیابی کرده و در صورت نیاز، اقدامات اصلاحی انجام دهد. در واقع می توان گفت تدوین سند راهبردی برای هر کسب و کاری که به دنبال موفقیت، رشد پایدار و جایگاه مستحکم در بازار است، یک ضرورت اساسی محسوب می‌شود. این سند به سازمان کمک می کند تا با دیدی روشن و برنامه ریزی شده به سوی آینده حرکت نماید.
بیشتر بخوانید: فرایند برنامه ریزی استراتژیک چیست؟
نتیجه ای بر موضوع سند راهبردی
یک سند راهبردی باید یک نقشه راه ساده و واضح از اقدامات بعدی را به شما و تیمتان ارائه دهد. در قلب آن باید یک فهرست اولویت بندی شده از بهترین ایده های شما و مراحل مشخص برای دستیابی به اهداف شرکتتان قرار داشته باشد. در واقع یک سند راهبردی باید عملی و به آسانی قابل درک باشد تا تیم شما بتواند آن را اجرا نماید و به عنوان یک مرجع روزانه از آن استفاده کند. این سند نباید فقط آکادمیک یا درگیر تئوری باشد. باید به اصول اولیه تقلیل یابد تا برای همه بسیار واضح باشد که اهداف شما چیست و چه اقداماتی از هر کارمند مورد نیاز است.
در کارمیز، ما بر این باوریم که مدیریت استراتژیک مؤثر یک سفر مداوم یادگیری و سازگاری است و نرم افزار مدیریت کسب و کار ما به شما کمک می کند تا دقیقاً به آن دست یابد. نظرات شما برای ما ارزشمند است! برای کمک به ارتقای کیفیت مقالات و تکمیل موضوعات مطرح‌شده، دیدگاه خود را در انتهای این مقاله ثبت کنید. مقالات مرتبط با موضوع سند راهبردی نیز برای مخاطبان سایت کارمیز به اشتراک گذاشته شده است. همچنین اگر مایل به دریافت مشاوره یا آشنایی بیشتر با امکانات نرم افزار کارمیز هستید، از طریق ارسال فرم با ما در ارتباط باشید.
