برنامه ریزی استراتژیک برای کسب و کارهای کوچک چیست؟

برای کسب و کارهای کوچک، برنامه ریزی استراتژیک یکی از ارکان اساسی موفقیت به شمار می‌آید. با وجود چالش‌هایی که کسب و کارهای کوچک در مسیر رشد و توسعه با آن‌ها روبه‌رو هستند، برنامه ریزی استراتژیک می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا به صورت متمرکز و هدفمند به اهداف خود دست یابند. در این مقاله، به بررسی اهمیت برنامه ریزی استراتژیک برای کسب و کارهای کوچک و نحوه ایجاد یک برنامه ریزی استراتژیک موثر خواهیم پرداخت تا کسب و کارهای کوچک با استفاده از آن بتوانند مسیر رشد و توسعه خود را هموار کنند.

 

برنامه استراتژیک چیست؟

در یک برنامه استراتژیک، اهداف کسب‌وکار خود و استراتژی دستیابی به آن‌ها را مشخص می‌کنید. این برنامه به عنوان یک نقشه راه برای رسیدن به اهداف شما ارزشمند است. همچنین، یک سند مهم برای کمک به کارکنان، سهامداران، ذینفعان و سرمایه‌گذاران بالقوه است تا تصویر کلی از کسب‌وکار شما را ببینند.

یک برنامه استراتژیک، سندی است که اهداف و مقاصد اصلی یک شرکت را مشخص می‌کند. یک برنامه خوب همچنین شامل تحلیل دقیقی از بازار، رقبا و پتانسیل رشد می‌باشد. کسب‌وکارها از برنامه استراتژیک برای راهنمایی در فرایند تصمیم‌گیری تیم مدیریت شرکت استفاده می‌کنند و به آن‌ها کمک می‌کند تا انتخاب‌های آگاهانه‌ای درباره تخصیص منابع خود انجام دهند.

برنامه استراتژیک هر کسب‌وکار بسته به نیازها و اهداف منحصربه‌فرد آن متفاوت خواهد بود، اما اکثر برنامه‌ها شامل هشت بخش اصلی هستند.

 

چرا برنامه استراتژیک اهمیت دارد؟

برنامه استراتژیک ابزاری ضروری برای هر شرکتی، چه بزرگ و چه کوچک، است. این برنامه یک نقشه راه برای آینده فراهم می‌آورد و به شرکت کمک می‌کند تا بر اهداف خود متمرکز بماند. بدون یک برنامه استراتژیک، بسیار آسان است که یک شرکت دیدگاه خود را از دست بدهد و از مسیر اصلی خود منحرف شود.

حالا که می‌دانیم برنامه استراتژیک چیست و چرا اهمیت دارد، بیایید ببینیم چگونه یک برنامه استراتژیک توسعه دهیم.

 

بیشتر بخوانید:چرا برنامه‌ریزی استراتژیک مهم است؟

 

مبانی یک برنامه استراتژیک

بخش ۱: خلاصه اجرایی

هدف این بخش، ارائه خلاصه‌ای از برنامه و مسیر کسب‌وکار شماست. این بخش باید به گونه‌ای نوشته شود که کارکنان، ذینفعان، سرمایه‌گذاران و سایر علاقه‌مندان، حتی اگر با صنعت شما آشنا نباشند، بتوانند مفاهیم را به‌سرعت درک کنند.

نکاتی برای نوشتن خلاصه اجرایی:

• این بخش را در آخرین مرحله بنویسید. به این ترتیب، می‌توانید نکات و اطلاعات مهمی را که در سایر بخش‌ها تهیه کرده‌اید، در آن برجسته کنید.
• وارد جزئیات یا اعداد نشوید، مگر اینکه اعداد کلی و مفهومی باشند. فقط بر تصویر کلی تمرکز کنید.

بخش ۲: بیانیه مأموریت

بیانیه مأموریت، مانیفست شرکت شماست. این همان چیزی است که به دنیا ارائه می‌کنید. این بیانیه نشان‌دهنده هویت شما و دلیل انجام کارهایی است که انجام می‌دهید. در این بخش، روی اهداف کلی و موضوعات اساسی شرکت خود تمرکز کنید.

نکاتی برای نوشتن بیانیه مأموریت:

• بیش از حد به آن فکر نکنید. برای بسیاری از صاحبان کسب‌وکار، این سخت‌ترین بخش برای نوشتن است. فقط با نوشتن آزاد درباره اهداف خود و جایی که می‌خواهید شرکتتان در پنج یا ده سال آینده باشد، شروع کنید. اجازه دهید کلمات جاری شوند. بعداً می‌توانید ویرایش کنید.
• بیانیه‌های مأموریت شرکت‌های دیگر را بررسی کنید. نگاهی به وب‌سایت‌های شرکت‌های دیگر بیندازید تا ببینید چگونه جوهره کسب‌وکار خود را بیان می‌کنند.
• بیانیه مأموریت را به‌عنوان سندی در نظر بگیرید که تمام تصمیمات شما را هدایت می‌کند. کارکنان و ذینفعان باید بتوانند قبل از گرفتن یک تصمیم دشوار، این بیانیه را بخوانند و بگویند: «این تصمیم با اهداف شرکت همسو است.»

بخش ۳: انجام تحلیل SWOT

در تحلیل SWOT، به بررسی نقاط قوت (Strengths)، نقاط ضعف (Weaknesses)، فرصت‌ها (Opportunities) و تهدیدها (Threats) برای شرکت خود می‌پردازید. پس از انجام این تحلیل، دیدگاه روشنی از عوامل داخلی و خارجی که می‌توانند بر اهداف شما تأثیر بگذارند، به دست می‌آورید. این دانش به تدوین استراتژی کمک می‌کند و به شما نشان می‌دهد که روی چه مواردی تمرکز کنید و در کجا باید بر چالش‌ها غلبه کنید.

• نقاط قوت و ضعف:
  هدف این بخش، افزایش آگاهی شما از بخش‌های کسب‌وکارتان است که می‌توانید بر آن‌ها سرمایه‌گذاری کنید یعنی نقاط قوت شما  و بخش‌هایی که ممکن است در برابر رقبا و تأثیرات بیرونی آسیب‌پذیر باشید یا همان نقاط ضعف شما.
• فرصت‌ها و تهدیدات:
  هدف این بخش، کاوش فرصت‌های موجود برای کسب‌وکار شما در زمینه شرایط اقتصادی عمومی و بازار خاص شما است. به‌عنوان یک رهبر کسب‌وکار، باید از تهدیدات احتمالی که ممکن است بقا و رشد کسب‌وکار شما را تهدید کنند، آگاه باشید. این تهدیدات می‌توانند داخلی باشند، مانند سیستم‌های کامپیوتری قدیمی یا خارجی، مانند افزایش نرخ بهره، رقابت جدید یا رکود قریب‌الوقوع.

در هر بخش از تحلیل SWOT، می‌توانید این پرسش‌ها را مطرح کنید:

نکاتی برای انجام تحلیل SWOT:

• بی‌طرف باشید. سعی کنید احساسات خود نسبت به کسب‌وکارتان را کنار بگذارید و تحلیل را از یک دیدگاه بی‌طرفانه انجام دهید.
• نظرات ذینفعان مختلف را در نظر بگیرید. برای داشتن دیدگاهی جامع‌تر درباره نقاط قوت و ضعف، از افراد مختلفی در شرکت کمک بگیرید.
• نمونه‌های تحلیل SWOT سایر کسب‌وکارها را بررسی کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا درک بهتری از نحوه انجام تحلیل و نکاتی که باید به آن‌ها توجه کنید، به دست آورید.

بخش ۴: اهداف

شما با تعیین و دستیابی به اهداف مشخص، کسب‌وکار خود را به جلو حرکت می‌دهید، خواه این اهداف بر اساس تعداد معینی از مشتریان، میزان درآمد، یا موارد دیگر باشند. در این بخش، مجموعه‌ای از اهداف شرکت را مشخص می‌کنید.

نکاتی برای نوشتن اهداف:

• مطمئن شوید که اهداف شما SMART هستند: مشخص (Specific)، قابل اندازه‌گیری (Measurable)، دست‌یافتنی (Achievable)، واقع‌بینانه (Reasonable) و دارای زمان‌بندی مشخص (Timely).
• ابتدا اهداف بلندمدت خود را تعیین کنید. این اهداف معمولاً بازه زمانی پنج تا ده ساله دارند.
• سپس گام‌های لازم برای دستیابی به این اهداف را مشخص کنید. این مراحل را تا جایی که ممکن است به اهداف کوتاه‌مدت و میان‌مدت تقسیم‌بندی کنید.
• احساس نکنید که به برنامه یا اهداف خود محدود شده‌اید. ممکن است طی چند سال آینده شرایط تغییر کند و برنامه استراتژیک شما نیز باید متناسب با آن تغییر یابد. اما داشتن یک برنامه از ابتدا، حتی اگر در نهایت تغییر کند، برای موفقیت پایدار شما ضروری است.
• در بخش اهداف، داده‌های مربوط به شاخص‌های کلیدی عملکرد (KPIs) را نیز بگنجانید. این شاخص‌ها اعدادی هستند که به شما نشان می‌دهند در مقایسه با اهداف خود در چه وضعیتی قرار دارید. شما باید این KPIs را به طور منظم ردیابی و اندازه‌گیری کنید تا بتوانید مسیر دستیابی به اهداف خود را ترسیم کنید.

بیشتر بخوانید:شاخص کلیدی عملکرد (KPI) چیست؟

بخش ۵: برنامه مالی

حالا، سرمایه لازم برای تحقق اهداف و برنامه‌های بزرگ شما از کجا تأمین خواهد شد؟ در بخش برنامه مالی، باید اعداد و ارقام دقیق را مشخص کنید.

نکاتی برای تهیه برنامه مالی:

• اگر حسابدار نیستید، این بخش را خودتان انجام ندهید. از یک تحلیل‌گر کسب‌وکار یا حسابدار کمک بگیرید تا ارقام دقیق و واقع‌بینانه‌ای ارائه دهد.
• پیش‌بینی‌های مالی معمولاً شامل سه سناریو هستند:
  1. سناریوی محافظه‌کارانه (بدترین حالت)
  2. سناریوی محتمل (واقع‌بینانه‌ترین حالت)
  3. سناریوی آرمان‌گرایانه (بهترین حالت)
     یادتان باشد که انتظارات خود را بر اساس سناریوی آخر قرار ندهید.
• پس از تدوین برنامه مالی، عملکرد خود را ماهانه در مقایسه با اهداف خود بررسی کنید. استفاده از نرم‌افزارهای مدیریتی (مانند نرم‌افزارهای مدیریت پروژه یا مدیریت کسب‌وکار) می‌تواند به شما کمک کند تا دید دقیقی از وضعیت کسب‌وکار خود داشته باشید و در صورت نیاز، اهداف خود را اصلاح کنید.

بخش ۶: مشتریان هدف و تحلیل صنعت

در این بخش، باید نگاهی عمیق به وضعیت صنعت خود و مشتریانی که به آن‌ها خدمت‌رسانی می‌کنید، داشته باشید.

نکاتی برای تحلیل صنعت و مشتریان:

• رقبای خود را به‌دقت بررسی کنید و نقاط قوت و ضعف آن‌ها را در بازار بشناسید. برای پیشی گرفتن از آن‌ها، باید درک کاملی از وضعیت رقبا داشته باشید.
• از این داده‌ها برای شناسایی نقاط قوت و ضعف رقابتی خود استفاده کنید. آیا استراتژی‌هایی برای از بین بردن یا حداقل کاهش نقاط ضعف خود دارید؟
• بررسی کنید که بازار شما در حال رشد است یا کوچک‌تر می‌شود و چه میزان تقاضا می‌توان برای محصول یا خدمات شما در طول عمر کسب‌وکارتان پیش‌بینی کرد.

بخش ۷: برنامه بازاریابی

برنامه بازاریابی مشخص می‌کند که چگونه قصد دارید شرکت خود را به بازار معرفی کنید و چه اهداف و پیش‌بینی‌هایی برای افزایش مشتریان و ارتقای کسب‌وکار خود دارید.

نکاتی برای تهیه برنامه بازاریابی:

• ابتدا، ارزش پیشنهادی منحصربه‌فرد (USP) خود را تعریف کنید. این همان عاملی است که شرکت شما را از سایر رقبا متمایز می‌کند. USP شما باید به‌گونه‌ای باشد که تأثیر عمیقی بر مشتریان بگذارد، مانند ارائه کیفیت برتر، سرعت بالا یا محصولی کاملاً منحصربه‌فرد.
• سپس، جایگاه محصول یا خدمات خود را بررسی کنید. آیا جایگاه فعلی آن دقیق و مناسب است؟ آیا نیاز به تغییر دارد تا بهتر با مخاطبان هدف هماهنگ شود؟
• به کانال‌های توزیع مختلف فکر کنید و اینکه استراتژی بازاریابی شما در هر کانال چگونه باید متفاوت باشد. برای مثال، اگر یک فروشگاه فیزیکی دارید اما محصولات را به‌صورت آنلاین نیز می‌فروشید، چگونه این دو بستر را بازاریابی خواهید کرد؟
• برنامه‌ای برای پیشنهادات ویژه و تخفیف‌ها تنظیم کنید. چه نوع پیشنهادهایی ارائه خواهید داد؟
• بررسی کنید که چه ابزارهای بازاریابی (Marketing Collateral) در اختیار دارید و چه مواردی را هنوز باید ایجاد کنید.
• استراتژی‌های بازاریابی بالای خط (ATL) و پایین خط (BTL) خود را مشخص کنید.

بخش ۸: نتیجه‌گیری

در انتها، همه بخش‌ها را با یک نتیجه‌گیری هوشمندانه و یک بیانیه پرانرژی درباره آینده روشن شرکت خود جمع‌بندی کنید. اطلاعات بخش‌های مختلف را گرد هم آورده و توجه را به مهم‌ترین حوزه‌های رشد و بخش‌هایی که نیاز به بهبود دارند، معطوف کنید.

بسته به نوع کسب‌وکار شما، ممکن است نیاز به بخش‌های اضافی داشته باشید، به‌ویژه بخش‌هایی که درباره تیم شما، برنامه عملیاتی یا جزئیات مالی خاص صحبت می‌کنند.

 

مراحل برنامه‌ریزی استراتژیک برای کسب‌وکارهای کوچک

برنامه‌ریزی استراتژیک برای کسب‌وکارهای کوچک نه‌تنها به‌عنوان یک ابزار ضروری برای رشد و توسعه شناخته می‌شود، بلکه به‌عنوان نقشه‌راهی برای دستیابی به اهداف بلندمدت عمل می‌کند. بسیاری از کسب‌وکارهای کوچک به دلیل عدم توجه به برنامه‌ریزی استراتژیک، در مسیر رشد و پایداری با چالش‌های جدی روبه‌رو می‌شوند. در ادامه به بررسی اهمیت برنامه‌ریزی استراتژیک و گام‌های لازم برای تدوین یک برنامه موفق می‌پردازد. با آگاهی از اصول برنامه‌ریزی استراتژیک، کسب‌وکارهای کوچک می‌توانند از چالش‌ها عبور کرده و در مسیر پیشرفت قرار گیرند.

1. شناسایی اهداف کسب‌وکار:
   اولین گام در ایجاد یک برنامه استراتژیک، تعیین اهداف کسب‌وکار است. در بلندمدت قصد دارید به چه چیزی دست پیدا کنید؟ آیا می‌خواهید کسب‌وکار خود را گسترش دهید یا درآمد را افزایش دهید؟ پس از شناسایی اهداف، می‌توانید استراتژی‌هایی برای دستیابی به آن‌ها تدوین کنید.
2. ارزیابی رقبا:
   برای تدوین یک برنامه استراتژیک موفق، شناخت رقبا ضروری است. رقبا را شناسایی کرده و نقاط قوت و ضعف آن‌ها را تجزیه‌وتحلیل کنید. این اطلاعات به شما کمک می‌کند استراتژی‌هایی برای تمایز کسب‌وکار خود و کسب مزیت رقابتی توسعه دهید.
3. تحلیل بازار:
   تحلیل بازار برای موفقیت کسب‌وکارهای کوچک حیاتی است. شما باید مخاطبان هدف خود و نیازهای آن‌ها را درک کنید. تحقیقات بازار انجام دهید تا روندها و ترجیحات مشتریان را شناسایی کنید. این اطلاعات به شما کمک می‌کند تا محصولات و خدماتی توسعه دهید که نیازهای بازار هدف شما را برآورده کنند.
4. توسعه استراتژی‌ها:
   پس از شناسایی اهداف کسب‌وکار، ارزیابی رقبا و تحلیل بازار، حالا زمان آن است که استراتژی‌هایی برای دستیابی به اهداف خود توسعه دهید. استراتژی‌های شما باید خاص، قابل اندازه‌گیری، دست‌یافتنی، مرتبط و دارای زمان‌بندی مشخص (SMART) باشند. استراتژی‌ها باید با ارزش‌ها و ماموریت کسب‌وکار شما هم‌راستا باشند.
5. اجرا:
   اجرا کردن برنامه استراتژیک به اندازه ایجاد آن اهمیت دارد. برای پیاده‌سازی استراتژی‌ها، یک زمان‌بندی مشخص تعیین کرده و مسئولیت‌ها را به اعضای تیم اختصاص دهید. به‌طور منظم پیشرفت خود را بررسی کنید و در صورت نیاز، تنظیمات لازم را انجام دهید.

براساس آمار اداره آمار کار ایالات متحده (BLS)، تقریباً ۲۰٪ از کسب‌وکارهای جدید در دو سال اول فعالیت خود شکست می‌خورند، ۴۵٪ در پنج سال اول و ۶۵٪ در ده سال اول. تنها ۲۵٪ از کسب‌وکارهای جدید به ۱۵ سال یا بیشتر دوام می‌آورند. با این حال، شانس بقا درازمدت کسب‌وکار به‌طور چشمگیری افزایش می‌یابد اگر یک برنامه استراتژیک در اختیار داشته باشد.

 

اجرای برنامه ریزی استراتژیک برای کسب و کارهای کوچک

در هنگام اجرای برنامه استراتژیک خود، مهم است که پیشرفت خود را نظارت کرده و ارزیابی کنید که کسب‌وکار شما چقدر موفق عمل می‌کند. نظارت بر پیشرفت کسب‌وکار به شما کمک می‌کند تا در صورت نیاز تغییرات لازم را در برنامه خود اعمال کنید و اطمینان حاصل کنید که در مسیر دستیابی به اهداف خود هستید.

تدوین یک برنامه استراتژیک ممکن است در ابتدا ترسناک به نظر برسد، اما برای هر کسب‌وکاری ضروری است. با اختصاص زمان برای ایجاد یک برنامه، می‌توانید اطمینان حاصل کنید که شرکت شما بر اهداف خود متمرکز است و بهترین شانس را برای موفقیت دارد. پس از تدوین یک برنامه استراتژیک برای کسب‌وکار، به ابزارهای مناسبی برای اجرای آن نیاز خواهید داشت.

 

چرا نرم‌افزار برنامه ریزی استراتژیک اهمیت دارد؟

تصور کنید در حال دویدن در یک ماراتن هستید و به جای استفاده از GPS، یک دسته نقشه کاغذی حمل می‌کنید. این همان احساسی است که هنگام تلاش برای مدیریت استراتژی کسب‌وکار با استفاده از صفحات گسترده و ارائه‌ها می‌توانید داشته باشید. البته، می‌توانید این کار را انجام دهید، اما کند، دست‌وپا گیر و کمی پرخطر است. اینجاست که نرم‌افزار مدیریت استراتژی وارد عمل می‌شود.

با توجه به تمام اجزای مختلف یک برنامه استراتژیک، داشتن نرم‌افزار مناسب نه تنها “چیز خوبی است که باید داشته باشیم” بلکه یک تغییر بزرگ در بازی است. ابزاری مانند نرم افزار کارمیز می‌تواند به شما کمک کند تا استراتژی کلی خود را ببینید، پیشرفتتان را ردیابی کنید و به سرعت تنظیمات لازم را اعمال کنید. آن را به عنوان GPS کسب‌وکارتان در نظر بگیرید که در زمان واقعی شما را راهنمایی می‌کند.

مشکل ابزارهای سنتی مانند صفحات گسترده این است که برای استراتژی طراحی نشده‌اند. این ابزارها برای اعداد خوب هستند اما در ثبت تصویر کامل اهداف، KPIs و پروژه‌ها در یک مکان واحد بسیار ضعیف عمل می‌کنند. علاوه بر این، آن‌ها به راحتی نادیده گرفته می‌شوند. بدون نرم‌افزار اختصاصی، یک برنامه استراتژیک به سرعت به یک “فایل که بعداً بررسی می‌کنیم” تبدیل می‌شود به جای اینکه یک سند زنده و پویا باشد.

با کارمیز، شما فقط اعداد را پیگیری نمی‌کنید بلکه تاثیر را پیگیری می‌کنید. شرکت‌هایی مانند کوکاکولا (Coca-Cola) و زیمنس (Siemens) از نرم‌افزار مدیریت استراتژی استفاده می‌کنند تا هر عضو تیم را آگاه و هماهنگ با اهداف شرکت نگه دارند. این نرم‌افزار تنظیم اهداف، پیگیری KPIs و ارزیابی پیشرفت را به شکلی کارآمد انجام می‌دهد و نمایی واضح از داشبورد به شما می‌دهد که بدانید به کجا می‌روید و با چه سرعتی.

سرمایه‌گذاری در نرم‌افزار ممکن است برای یک کسب‌وکار متوسط یک جهش به نظر برسد، اما به زمان (و دردسرهایی) که می‌تواند صرفه‌جویی کند فکر کنید. این نه تنها همه چیز را سازماندهی می‌کند، بلکه ارتباط پیشرفت را نیز آسان می‌کند. بنابراین، همه می‌دانند که در مسیر درست حرکت می‌کنند. به طور خلاصه، اگر جدی هستید در دستیابی به اهداف استراتژیک خود، آن را به صفحات گسترده نسپارید. اتوماسیون کنید، ساده‌سازی کنید و تیم خود را بر آنچه مهم است متمرکز نگه دارید.

 

بیشتر بخوانید:نرم افزار برنامه ریزی استراتژیک چیست؟

 

نتیجه گیری

در نهایت، برنامه ریزی استراتژیک برای کسب و کارهای کوچک نه تنها یک نیاز ضروری، بلکه یک ابزار حیاتی برای رشد و موفقیت بلندمدت است. با تعیین اهداف واضح، تحلیل بازار و رقبا، و اجرای استراتژی‌های مناسب، کسب و کارهای کوچک می‌توانند از محدودیت‌های خود عبور کرده و در دنیای رقابتی امروز به‌طور مؤثری به اهداف خود دست یابند. مهم‌ترین نکته این است که برنامه ریزی استراتژیک یک فرآیند مداوم است که باید به‌طور منظم بازبینی و به‌روز شود. با اتخاذ یک برنامه استراتژیک محکم و تمرکز بر اجرا، کسب و کارهای کوچک می‌توانند مسیر موفقیت را با اعتماد به نفس بیشتری طی کنند.

 

نظرات شما برای ما ارزشمند است! برای کمک به ارتقای کیفیت مقالات و تکمیل موضوعات مطرح‌شده، دیدگاه خود را در انتهای این مقاله ثبت کنید. مقالات مرتبط با موضوع برنامه ریزی استراتژیک برای کسب و کارهای کوچک نیز برای مخاطبان سایت کارمیز به اشتراک گذاشته شده است. همچنین اگر مایل به دریافت مشاوره یا آشنایی بیشتر با امکانات نرم افزار کارمیز هستید، از طریق ارسال فرم با ما در ارتباط باشید.