کاربرد برنامه‌ریزی استراتژیک در کسب‌وکارها چیست؟

در این مقاله به بررسی موضوع کاربرد برنامه ریزی استراتژیک پرداخته ایم. در ابتدا ضمن ارائه مقدمه ای از کاربرد برنامه ریزی استراتژیک، ماهیت آن را نیز مورد بررسی قرار داده ایم. در ادامه کاربرد برنامه ریزی استراتژیک را به تفصیل تشریح کرده ایم. سپس دلایل اهمیت و مزایای برنامه ریزی استراتژیک را مطرح نموده ایم. در نهایت نیز برای فهم بهتر مطالب به ذکر برخی مثال ها در زمینه کاربرد برنامه ریزی استراتژیک پرداختیم. می توان گفت با مطالعه این مقاله به فهم مناسبی در زمینه موضوع کاربرد برنامه ریزی استراتژیک دست خواهید یافت. در آخر می توانید دیدگاه ها و نظرات خود را با دیگران به اشتراک بگذارید.

 

مقدمه ای بر کاربرد برنامه‌ ریزی استراتژیک 

برنامه‌ریزی استراتژیک به عنوان یک ابزار راهبری برای کسب‌وکارها عمل می‌کند و به آن‌ها یاری می رساند تا با پویایی‌های متغیر بازار سازگار شوند، اقدامات خود را با چشم‌اندازهایشان همسو کنند و اهداف روشنی را تعیین نمایند. این یک فرآیند چندوجهی است که با پراکنده شدن جغرافیایی تیم‌ها، اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند. از طریق بررسی اجرای آن در صنایع مختلف، می‌توانیم تأثیر ملموس آن را بر عملکرد و پیشرفت سازمانی تشخیص دهیم. بسیاری از سازمان ها اهمیت برنامه ریزی استراتژیک را درک می کنند و زمان و هزینه زیادی را صرف تهیه خود طرح استراتژیک می کنند. اما پس از اتمام فرآیند برنامه ریزی استراتژیک، بسیار رایج است که آن طرح فقط… خب، همانجا بماند. شاید سالی یک بار بررسی شود؛ یک کار اجباری که شرکت یا سازمان شما به سادگی “باید انجام دهد”. یا بدتر از آن، تبدیل به یک سند براق و گران قیمت می شود که روی قفسه گرد و غبار می گیرد. اما در واقع یک طرح استراتژیک قطب نمای اهداف شماست. یک طرح استراتژیک بسیار بیشتر از کلمات روی یک صفحه است.

 

 ماهیت برنامه ریزی استراتژیک چیست؟

ماهیت برنامه‌ریزی استراتژیک در آماده‌سازی یک سازمان برای مواجهه مؤثر با چالش‌های آینده از طریق تخصیص دقیق منابع و ارزیابی عملکرد نهفته است. با تحول عملیات تجاری توسط دیجیتالی‌سازی، فناوری به محور اصلی فرآیند برنامه‌ریزی استراتژیک تبدیل شده و قابلیت‌هایی را فراهم می‌کند که به طور قابل توجهی به سازمان‌ها در دستیابی به اهدافشان یاری می رساند.

بیشتر بخوانید: برنامه ریزی استراتژیک چیست؟

کاربرد برنامه ریزی استراتژیک چیست؟

در این بخش کاربرد برنامه ریزی استراتژیک را به تفصیل مورد بررسی قرار خواهیم داد:

• سازمان؛ شما را به جای واکنش، فعال می کند.
  

یک طرح استراتژیک به سازمان ها اجازه می دهد تا چیزهایی را که به احتمال زیاد اتفاق می افتند پیش بینی کرده و بر اساس آن آماده شوند. از طریق برنامه ریزی استراتژیک، شرکت ها می توانند سناریوهای نامطلوب خاصی را قبل از وقوع پیش بینی کرده و اقدامات احتیاطی لازم را برای جلوگیری از آنها انجام دهند. و اگر اتفاق ناگواری، چه یک حادثه کوچک و چه یک بحران تمام عیار رخ دهد، شما از قبل چیزی در اختیار دارید تا اطمینان حاصل کنید که می توانید به مسیر خود بازگردید.
وقتی بحرانی مانند همه‌گیری کووید-۱۹ رخ می‌دهد، داشتن یک طرح استراتژیک در مقابل نداشتن آن می‌تواند تفاوت بزرگی ایجاد کند. برای مثال، مدارس منطقه وایت بیر لیک در مینه‌سوتا، به جای اینکه مجبور شوند برنامه‌های ساخت‌وساز را متوقف کنند، یادگیری را بیشتر مختل نمایند و در الگوی واکنش صرف در طول همه‌گیری گیر کنند، به طرح استراتژیک خود تکیه کردند:
«ما قبلاً پروژه‌ها را تکمیل کرده‌ایم. ساخت‌وساز در طول همه‌گیری ادامه داشت، که برای ما واقعاً هیجان‌انگیز بود. و در تمام این مدت، طرح استراتژیک ما همچنان تصمیمات ما را در مورد نوع محیط آموزشی که برای دانش‌آموزانمان می‌سازیم، شکل داده است. این بسیار ارزشمند بوده است. ما مجبور بوده‌ایم در مورد مدل‌های یادگیری، کار از راه دور، آموزش از راه دور تصمیم بگیریم… ما توانسته‌ایم این تصمیمات را با پرسیدن اینکه طرح استراتژیک ما ما را به انجام چه کاری وادار می‌کند و چه فرصت‌هایی در طول مسیر پدید آمده‌اند، ریشه‌یابی کنیم؟» – دکتر آلیسون گیلسپی
البته، اهمیت برنامه‌ریزی استراتژیک و پیشگیرانه بودن فقط برای جلوگیری از فاجعه یا کاهش پیامدهای نامطلوب نیست. یکی دیگر از کاربردههای یک طرح استراتژیک این است که به شما یک مزیت رقابتی نیز می‌دهد. وقتی درگیر شدن با طرح استراتژیک خود را به یک عادت، یک بخش جدایی‌ناپذیر از نحوه عملکرد سازمان خود تبدیل می‌کنید، به این معنی است که چشم‌انداز کلی شما و مراحل لازم برای رسیدن به آن، در اولویت ذهنی قرار دارند. این امر تیم شما را هوشیار، متوجه و قادر به همگامی با روندهای در حال تغییر نگه می‌دارد. در حالی که سایر طرح‌های استراتژیک برای سازمان‌های دیگر ممکن است روی قفسه خاک بخورند، برنامه‌ریزی استراتژیک عالی برای حفظ یک مزیت رقابتی کافی است. یک قدم جلوتر از کاری که همه انجام می‌دهند ماندن، نیازمند یک ایده روشن از اینکه دقیقاً چه کاری انجام می‌دهید، است. به جای اینکه همیشه فقط به روندها واکنش نشان دهید، می‌خواهید پیش‌بینی‌کننده باشید. بهتر از آن، پیشگام باشید. یک طرح استراتژیک این توانایی را به شما می‌دهد که در دیدگاه خود واقعاً پیشگیرانه و در نتیجه، انعطاف‌پذیر باشید.

 

• حس مسئولیت مشترک را القا می کند.
  

یک طرح استراتژیک به تعیین مسیری که یک سازمان باید در آن حرکت نماید کمک می‌کند و در تعیین اهداف واقع‌بینانه و همسو با چشم‌انداز و مأموریت تعیین‌شده برای آن یاری می‌رساند. اما حس همکاری و مسئولیت جمعی را نیز ایجاد می‌کند. کلید موفقیت در برنامه‌ریزی استراتژیک، درگیر کردن همه افراد با طرح در اسرع وقت در فرآیند برنامه‌ریزی و ایجاد معیارها و مراحل اجرایی است که به شما امکان می‌دهد نتایج را در فواصل منظم نظارت کنید. وقتی این کار را انجام می‌دهید، اهداف به پله‌هایی برای اهداف بزرگتر تبدیل می‌شوند و همه با آرزوها و نقاط ضعف چشم‌انداز کلی شما و سهم آنها در آن آشنا می‌شوند.
وقتی همه در نقش خود در سازمان بزرگتر احساس هدفمندی می‌کنند، به نتایج اهمیت خواهند داد. همه می‌خواهند احساس مهم بودن، مورد نیاز بودن، ارزشمند بودن و شنیده شدن داشته باشند. یکی از مزایای یک طرح استراتژیک این است که این فرآیند را رسمی می‌کند. بسیار مهم است که اطمینان حاصل شود که همه کسانی که یک طرح را اجرا می‌کنند، نسبت به نقش خود در آن احساس مسئولیت می‌نمایند. وقتی افراد انگیزه درونی برای تکمیل وظایف خود دارند، این امر انرژی و شتاب در تمام سطوح سازمانی ایجاد می‌کند. برای افرادی که در خود فرآیند برنامه‌ریزی استراتژیک مشارکت دارند، حس مشارکت دموکراتیک ایجاد می‌کند. افراد می‌توانند دیدگاه‌ها، افکار و ایده‌های خود را مطرح کنند و وقتی شاهد به ثمر رسیدن استراتژی‌ها و اقدامات خود باشند، تشویق می‌شوند. برای افرادی که این اقدامات را انجام می‌دهند، وقتی اهداف دست‌یافتنی و واضح باشند، احساس مسئولیت بیشتری نسبت به آن نتایج خواهند داشت. یک طرح استراتژیک آن اقدامات را روشن می‌سازد. یک طرح استراتژیک هم پایه و اساس بسیار مورد نیاز را ارائه می دهد که یک سازمان می تواند از آن رشد نماید، اما همچنین به ایجاد نقش ها و مرزها برای همه کمک می کند، بنابراین تصمیم گیری کارآمد را بهبود می بخشد و حس کلی حرکت و جهت را ایجاد می کند.
اطمینان از اینکه کارکنان احساس درگیری و مسئولیت می کنند، یکی از مهمترین کاربردهای برنامه ریزی استراتژیک است.

بیشتر بخوانید: نرم افزار برنامه ریزی استراتژیک رایگان چیست؟ بهترین نرم افزار برنامه ریزی استراتژیک

 

• کارایی عملیاتی را در بین رهبری افزایش می دهد.
  

هنگام بحث در مورد اهمیت برنامه ریزی استراتژیک در یک سازمان، باید رهبری را در نظر بگیریم. یکی از راه هایی که یک چشم انداز سازمانی می تواند در اجرای خود با شکست مواجه شود، زمانی است که ایده روشنی از اینکه چه تغییری در کجا مورد نیاز است و میزان پیچیدگی آن سطح از تغییر چقدر باید باشد، وجود نداشته باشد. اینجاست که می توانیم ارزش برنامه ریزی استراتژیک را واقعاً ببینیم. از نظر مدیریت استراتژیک، یک طرح نقشه راهی را در اختیار رهبران قرار می دهد تا فعالیت های عملکردی سازمان را برای دستیابی به اهداف تعیین شده هماهنگ کنند.
آنچه آموخته ایم این است که نیازی به اجتناب از یک چشم انداز بزرگ نیست. آنچه مهم است اطمینان از روشن بودن استراتژی برای رسیدن به آن است. افراد در نقش های رهبری اغلب اولویت ها و ایده های مختلف زیادی را به طور همزمان مدیریت می کنند و بر کل عملیات نظارت دارند. بحث های مدیریتی، جلسات و تصمیم گیری ها گاهی اوقات ممکن است از ناتوانی رنج ببرند؛ به این معنی که همه قادر به از دست دادن دیدگاه هستند. یک طرح مدیریت استراتژیک به رهبری کمک می کند تا بخشی از آن بار را حمل نماید. یک طرح استراتژیک همچنین کارایی عملیاتی را افزایش می دهد، زیرا به تعیین آن ملاحظات مهم و عملی رهبری در سراسر شرکت، مانند الزامات بودجه برای دستیابی به اهداف تعیین شده کمک می کند. این ملاحظات عملیاتی نشان می دهد که چرا برنامه ریزی استراتژیک مهم است.

 

• رضایت و حفظ کارکنان را بهبود می بخشد.
  

تحقیقات نشان داده است که در طول کووید 19 (COVID-19)، کارکنان دولت محلی احساس می کنند که در مشاغل خود فاقد استقلال هستند، احساس فرسودگی می کنند و از کار و همکاران خود جدا شده اند.
همانطور که قبلاً ذکر شد، یک طرح استراتژیک می تواند به توانمندسازی کارکنان شما برای احساس مسئولیت و درگیری با کارشان کمک کند، اما همچنین می تواند برای برنامه ریزی ابتکاراتی مانند پیشرفت شغلی بهبود یافته، مزایا و بهبود فرهنگ محل کار استفاده شود.
واقعیت این است که محیط های کاری بخش دولتی باید راه هایی را برای توانمندسازی و حمایت از کارکنان پیدا کنند، در غیر این صورت این بخش ها شاهد گردش مالی بالایی خواهند بود. گنجاندن فرآیندهای بهبود یافته برای جذب کارکنان جدید، فرآیندهای بازخورد و ایجاد یک فرآیند برای قدردانی مثبت، همگی مواردی هستند که می توانند در یک طرح استراتژیک رسمی شوند. داشتن یک طرح استراتژیک همچنین می تواند تجربه “مدیریت خرد” را کاهش دهد، که می تواند احساس استقلال و در نتیجه رضایت را در محل کار افزایش دهد.

بیشتر بخوانید: نرم افزار برنامه ریزی استراتژیک چیست؟

 

• انتظارات را مدیریت کرده و اعتماد را تقویت می کند.
  

یک طرح استراتژیک شفافیت را افزایش می دهد، که به ایجاد اعتماد و از بین بردن ابهام، هم در داخل سازمان و هم در بین ذینفعان کلیدی کمک می کند. برنامه ریزی استراتژیک به خوبی انجام شده مفید است زیرا فرصت های بیشتری را برای همکاری بین تیم ها ایجاد می کند. کار کردن با هم برای دیدن اینکه هر بخش چه کاری انجام می دهد، به جای داشتن گروه های از هم گسسته، اعتماد به جهت کلی سازمان را بهبود می بخشد. از آنجایی که بخش زیادی از برنامه ریزی استراتژیک به تعیین اهداف سازمانی اشاره دارد، این به تعیین انتظارات در سراسر مناطق مختلف سازمان شما کمک می کند و عملکرد کلی شرکت را بهبود می بخشد.
کار در بخش دولتی نیازمند اشتیاق و مراقبت زیادی است. این کار تمایل به جذب افراد ارزش محور دارد. اطمینان از اینکه ارزش های سازمان در طرح استراتژیک گنجانده شده است، حس باز بودن را به کارکنان منتقل می کند و به آنها اطمینان می دهد و به آنها در مورد ماموریت کلی یادآوری می کند.
یکی دیگر از کاربردهای داشتن یک استراتژی این است که نشان می دهد چگونه اطلاعات به شیوه ای مدرن، قابل کمی سازی و ایمن مدیریت می شود. به عنوان مثال، توانایی پشتیبانی از تصمیمات با استفاده از داده ها، یک روش عینی و غیرحزبی برای انتقال منطق پشت اقداماتی است که سازمان شما انجام می دهد. همه اینها نقش مهمی در بهبود اعتماد، هم در داخل و هم در خارج، به جامعه ای که به آن خدمت می شود، دارد.

بیشتر بخوانید: مراحل برنامه‌ ریزی استراتژیک

 

دلایل اهمیت برنامه ریزی استراتژیک

برنامه ریزی استراتژیک به دلایل متعددی از اهمیت بالایی برخوردار است که برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

• تعیین مسیر و اهداف

برنامه ریزی استراتژیک به سازمان کمک می‌کند تا اهداف بلندمدت خود را مشخص کرده و مسیری روشن برای دستیابی به آن‌ها ترسیم کند. بدون یک برنامه استراتژیک، سازمان ممکن است بدون جهت مشخص حرکت کرده و منابع خود را به طور موثر به کار نگیرد.

• ایجاد مزیت رقابتی

با تحلیل محیط داخلی و خارجی و شناسایی نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدها، برنامه ریزی استراتژیک به سازمان کمک می‌کند تا مزیت‌های رقابتی خود را شناسایی و تقویت کند و در بازار متمایز شود.

• بهبود تصمیم‌گیری

برنامه ریزی استراتژیک چارچوبی برای تصمیم‌گیری فراهم می‌کند. مدیران با در نظر گرفتن اهداف و استراتژی‌های کلان سازمان، می‌توانند تصمیمات آگاهانه‌تری در سطوح مختلف بگیرند.

• افزایش کارایی و اثربخشی

با تخصیص بهینه منابع و تمرکز بر فعالیت‌های کلیدی، برنامه ریزی استراتژیک به افزایش کارایی و اثربخشی عملکرد سازمان کمک می‌کند. از انجام کارهای غیرضروری و موازی جلوگیری شده و تلاش‌ها در راستای اهداف سازمان هماهنگ می‌شوند.

• مدیریت ریسک

برنامه ریزی استراتژیک به سازمان کمک می‌کند تا ریسک‌های احتمالی را شناسایی و برای مقابله با آن‌ها برنامه‌ریزی کند. این امر باعث کاهش آسیب‌پذیری سازمان در برابر تغییرات محیطی و چالش‌های پیش رو می‌شود.

• افزایش انگیزه و تعهد کارکنان

وقتی کارکنان درک روشنی از اهداف سازمان و نقش خود در دستیابی به آن‌ها داشته باشند، انگیزه و تعهدشان افزایش می‌یابد. مشارکت کارکنان در فرآیند برنامه ریزی استراتژیک نیز این حس تعلق و مسئولیت‌پذیری را تقویت می‌کند.

• بهبود ارتباطات

فرآیند برنامه ریزی استراتژیک نیازمند تعامل و تبادل نظر بین بخش‌های مختلف سازمان است که این امر به بهبود ارتباطات داخلی و ایجاد درک مشترک از اهداف و استراتژی‌ها کمک می‌کند.

• انطباق با تغییرات محیطی

برنامه ریزی استراتژیک یک فرآیند پویا است که به سازمان امکان می‌دهد تا به طور مداوم محیط خود را رصد کرده و در صورت نیاز استراتژی‌های خود را با تغییرات سازگار کند. این انعطاف‌پذیری برای بقا و موفقیت در محیط متغیر امروزی ضروری است.

• ارزیابی عملکرد

برنامه ریزی استراتژیک معیارهایی برای ارزیابی عملکرد سازمان در راستای اهداف تعیین شده فراهم می‌کند. این امر امکان سنجش میزان پیشرفت و شناسایی نقاط ضعف و قوت را برای بهبود مستمر فراهم می‌سازد. برنامه ریزی استراتژیک یک ابزار حیاتی برای هر سازمانی است که به دنبال موفقیت، رشد پایدار و مواجهه موثر با چالش‌های محیط کسب و کار است.

بیشتر بخوانید: تفاوت برنامه ریزی استراتژیک و مدیریت استراتژیک چیست؟

مثال های کاربرد برنامه ریزی استراتژیک

در این بخش به ذکر برخی مثال ها در زمینه کاربرد برنامه ریزی استراتژیک خواهیم پرداخت:

اپل (Apple):

استراتژی اپل همواره حول محور نوآوری در محصولات و ارائه یکپارچه و ساده از سخت‌افزار، نرم‌افزار و خدمات بوده است. برنامه‌ریزی استراتژیک آنها شامل شناسایی روندهای فناوری، درک عمیق نیازهای مشتریان و سرمایه‌گذاری سنگین در تحقیق و توسعه برای خلق محصولات پیشرو مانند آیفون، آیپد و مک است. اپل با ایجاد یک اکوسیستم قوی از محصولات و خدمات (مانند اپ استور، آیکلود و اپل موزیک) وابستگی مشتریان را افزایش داده و ارزش بیشتری برای آنها ایجاد می‌کند. این امر ناشی از یک برنامه‌ریزی استراتژیک بلندمدت برای یکپارچه‌سازی محصولات و خدمات است. در واقع برنامه‌ریزی استراتژیک اپل شامل حفظ یک تصویر برند ممتاز و قدرتمند از طریق طراحی زیبا، کیفیت بالا و بازاریابی مؤثر است.

آمازون (Amazon):
استراتژی آمازون بر پایه گسترش مداوم در حوزه‌های مختلف تجارت الکترونیک، خدمات ابری (AWS) و حتی خرده‌فروشی فیزیکی (Whole Foods) استوار است. برنامه‌ریزی استراتژیک آنها شامل شناسایی فرصت‌های رشد جدید و سرمایه‌گذاری در آنها برای حفظ رهبری بازار است.

نایک (Nike):
استراتژی نایک بر پایه تقویت برند از طریق همکاری با ورزشکاران مشهور، حمایت از رویدادهای ورزشی بزرگ و ایجاد یک تصویر برند مرتبط با عملکرد بالا و الهام‌بخش استوار است. برنامه‌ریزی استراتژیک آنها شامل شناسایی و جذب استعدادهای ورزشی، طراحی محصولات نوآورانه برای ورزشکاران و بازاریابی مؤثر برای ارتباط با مخاطبان هدف است.

بیشتر بخوانید: نقش هوش مصنوعی در برنامه ریزی استراتژیک چیست؟

 

تحول در شیوه‌های برنامه‌ریزی استراتژیک

برنامه‌ریزی استراتژیک تحت تأثیر پیشرفت‌های فناوری و الگوهای کاری در حال تحول، از جمله ظهور مدل‌های کاری ترکیبی و از راه دور، دستخوش تحول چشمگیری شده است. آنچه زمانی یک فرآیند دشوار و دستی بود، جای خود را به روش‌های چابک مبتنی بر ابزارهای دیجیتال داده است که برنامه‌ریزی را خودکار و ساده می‌کنند. فناوری‌های مدرن، کسب‌وکارها را قادر می‌سازد تا استراتژی‌های خود را با تجزیه و تحلیل داده‌های بلادرنگ و تلاش‌های مشارکتی بهبود یافته در بین تیم‌ها، به طور انعطاف‌پذیر ارزیابی، بازبینی و پیگیری کنند. نوسازی برنامه‌ریزی استراتژیک شامل یکپارچگی منسجم عملکردهای مختلف سازمانی است که ارتباط یکپارچه و ثبات را حتی در شرایط پیچیده بازار تقویت می‌کند.

بیشتر بخوانید: مدل های رایج برنامه ریزی استراتژیک چیست؟

 

نتیجه گیری:

برنامه‌ ریزی استراتژیک مسیر کسب‌وکار شما را به سوی موفقیت ترسیم می‌کند. با استفاده از چشم‌انداز سازمان، بیانیه مأموریت و ارزش‌ها  همراه با اطلاعات داخلی و خارجی هر گام از فرآیند برنامه‌ریزی استراتژیک به شما کمک می‌کند تا اهداف بلندمدت خود را تدوین کرده و با مدیریت استراتژیک به آن‌ها دست یابید. در واقع برنامه ریزی استراتژیک یک ابزار حیاتی برای هر سازمانی است که به دنبال موفقیت، رشد پایدار و مواجهه موثر با چالش‌های محیط کسب و کار است. از مهم ترین کاربرد برنامه ریزی استراتژیک می توان به القای حس مسئولیت مشترک، افزایش کارایی عملیاتی در بین رهبری، افزایش رضایت و حفظ کارکنان اشاره نمود. 

 

در کارمیز، ما بر این باوریم که مدیریت استراتژیک مؤثر یک سفر مداوم یادگیری و سازگاری است و نرم افزار برنامه ریزی استراتژیک ما به کسب و کار شما کمک می کند تا دقیقاً به آن دست یابد. نظرات شما برای ما ارزشمند است! برای کمک به ارتقای کیفیت مقالات و تکمیل موضوعات مطرح‌شده، دیدگاه خود را در انتهای این مقاله ثبت کنید. مقالات مرتبط با موضوع کاربرد برنامه ریزی استراتژیک نیز برای مخاطبان سایت کارمیز به اشتراک گذاشته شده است. همچنین اگر مایل به دریافت مشاوره یا آشنایی بیشتر با امکانات نرم افزار کارمیز هستید، از طریق ارسال فرم با ما در ارتباط باشید.